Dodenherdenking

Ook Surinaamse

kroonvaarders herdacht

AMSTERDAM - “Wat hebben Surinamers met dodenherdenking?”, vroeg ik me af toen ik een uitnodiging van Vereniging Ons Suriname geforward kreeg. Ik werd weer geconfronteerd met een zoveelste blanco stukje van mijn historisch bewustzijn als het gaat om inzet en opoffering van landgenoten. Reden genoeg om erop af te gaan. Het monument blijkt niet meer op de oude plek te zijn. Als ik in Loods 6 op de KNSM-eilanden arriveer, maak ik nog net de minuut stilte mee. Jammer, want van een toespraak kan je veel opsteken.

Maar Jules Rijssen van Podium Kwakoe brengt mij na afloop enig historische kennis bij. Het gaat om de zogenoemde ‘kroonvaarders’ van de Koninklijke Nederlandse Scheepvaartmaatschappij (KNSM). Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen alle burgerschepen ook onder de marinewet en werden die ingezet om goederen te verschepen van koninkrijksdelen naar landen zoals Amerika en Engeland, maar ook naar Caribische landen.

Een van de belangrijkste goederen was uiteraard het Surinaamse bauxiet, waaruit 80 procent van de Amerikaanse gevechtsvliegtuigen was vervaardigd. Het laat zich raden dat de KNSM-schepen ook doelwit waren van agressor Duitsland en werden getorpedeerd.

Op die schepen dienden ook Surinamers in naam van de koningin. Van 240 omgekomen kroonvaarders waren er circa 30 Surinamers. Op gedenkmuur komen Surinaamse namen voor zoals: Elmont, Bodeker (Beudeker) De Rooy, Naarendorp, Oostburg, Gesser, Van Exel, Cruden, Flu en veel meer. Op gedenkgevel staat: ‘In Eerbiedige herinnering aan onze medewerkers, die niet terugkeerden – 10 mei 1940 – 5 mei 1945’.